viernes, 20 de diciembre de 2024

De una sabio llamado Ben-Cho-Shey

(Caja De Citas, 25). Hace ya tiempo que vengo albergando la intención de hablar con algún pormenor de un sabio gallego al que tengo en muy alta estima, entre otros méritos por ser el primer y más destacado compilador del barallete, la jerga gremial de afiladores, paragüeros, barquilleros y otras profesiones andariegas de la provincia de Ourense, con centro neurálgico en el municipio de Nogueira de Ramuín, el Locus Silensis familiar. Me refiero a Xosé Ramón Fernández-Oxea, conocido como Ben-Cho-Shey, un hombre sabio. En el singular calendario de Adviento que mi amiga la escritora gallega Carme Varela está difundiendo estos días, el pasado miércoles nos hizo llegar esta singular semblanza del personaje, un texto que me sirve para, al menos de momento, paliar algo de la inmensa deuda que tengo contraída. Como está escrita en esa otra variante cercana del latín que es el gallego, supongo que no necesita traducción. Si alguien tuviera alguna duda, acá estamos.

El texto de Carme:
Chegamos ao Décimo Oitavo Día de Advento cunha nadaliña de Xosé Ramón Fernández-Oxea. Coñecido polo seu pseudónimo Ben-Cho-Shey.
Fernández-Oxea parece que ese ano de 1956 intuía que algún día se lle había dedicar un Día das Letras Galegas ás cantareiras e para celebralo ilustrou a súa nadaliña con este fermoso debuxo de Torres. Un grupo de seis mulleres cantan unha panxoliña que el mesmo puido compoñer. Nos tempos en que Ben-cho-Shey fixo traballos de recollida o castelán aínda non penetrara nos cancioneiros como logo se pode ver en recompiladores contemporáneos nosos.
Ben-Cho-Shey medrou próximo ao grupo Nós de Ourense, formou parte das Irmandades da fala, o Seminario de Estudos Galegos e o Partido Galeguista. Fixo escola en Cariño e en Santa Marta de Moreiras (Pereiro de Aguiar). Da súa estadía nesta parroquia sae unha das súas obras fundamentais: «Santa Marta de Moreiras. Monografía dunha parroquia ourensán (1925-1935)». Foi fervente defensor do ensino en galego e un gran compilador da fala do Barallete.
Trala guerra foi desterrado a Cáceres e viviu máis tarde en Madrid onde estivo vencellado ao Grupo Brais Pinto.
Os seus restos repousan no cemiterio de San Francisco en Ourense. Na súa lousa figura un curioso epitafio:
O señor D. Xosé Ramón Fernández Oxea (Ben-Cho-Shey). Gran Cruz de Montealegre, Colector de Barallete, Preboste do Tangaraño. Ten o gusto de lles ofrecer aos seus amigos o seu novo domicilio no cumio do cimiterio de Ourense, onde os agardará ata que o boten de alí os ediles de turno. A súa dona e a súa filla préganlle encomenden a Deus a súa ánima. NOTA.- Quedan suprimidas tódalas homenaxes postmortem porque as cousas ou se fan ao seu tempo ou non se fan.
Ver insights y anuncios
Todas las reacciones:
Maite Nieto, Pedro López Lara y 5 personas más
1 vez compartido
Me gusta
Comentar
Enviar
Compartir
Facebook

jueves, 19 de diciembre de 2024

«Dias contados», treinta años después

(Al paso). Se cumplieron hace poco 30 años de Días contados, uno de los grandes thrillers políticos de nuestro cine “reciente”. La Academia de Cine, como muestra la foto, lo celebró por todo lo alto. Habré visto completa la peli no menos de media docena de veces. Y fragmentos, ni se sabe. La última vez que la vi, hace dos o tres meses, recuerdo la enorme sorpresa de descubrir a Karra Elejalde y, sobre todo, a Pedro Casablanc, apenas reconocibles y perfectamente reconocidos, en sus casi primeros papeles (o sin casi). También fue un hito en la carrera de Javier Ángel (Encinas) Bardem, en un papel secundario pero inolvidable de yonki chota, y sin embargo uno diría que apenas ha cambiado. ¿Y qué decir de Candela Peña? ¿O de Ruth Gabriel, que debe su nombre artístico a su angélica madre, la Rosetti? Sin olvidar a un tierno, en todos los sentidos, Pepón Nieto. Y, sobre todo, a Carmelo Gómez, el adalid de la nueva hornada, un actor descomunal del que todavía esperamos un papel de madurez que nos muestre el Gregory Peck que sabemos que lleva dentro. Días contados. Confiemos en que aún nos queden muchos. Y ganas de referirlos.

Puede ser una imagen de una persona, monumento y texto
Ver insights y anuncios
Todas las reacciones:
Francisco Caro, Maite Nieto y 26 personas más